Inclusie en diversiteit in het hoger onderwijs: de rol van de onderwijsondersteuner

Hoe maken we de vertaling van het beleid naar onderwijspraktijken en ondersteuningsinitiatieven die duurzaam en gedragen zijn? Welke goede praktijken kunnen we delen? Wat werkt en wat werkt niet? Hoe ervaren de stakeholders (zoals opleidingsteams, studenten) de diverse initiatieven?

Tijdschema

09u30 - Onthaal

10u00 - Verwelkoming door Ilse Coopman en Ria Vermote (Howest)

10u10 - Keynote door An De Moor

11u15 - Parallelsessie 1

12u15 - Lunch

13u30 - Parallelsessie 2

14u30 - Pauze

15u00 - Parallelsessie 3

16u00 - Receptie

Deelnameprijs

Alle medewerkers van instellingen die lid zijn van LNO² betalen de ledenprijs van 70 euro voor deelname aan het congres. De EHON leden betalen 100 euro en niet-leden 200 euro.

Betaling wordt via factuur opgevraagd na inschrijving. In het onderstaande inschrijvingsformulier kan u hiervoor de nodige facturatiegegevens invullen. Voor vragen of de verdere afhandeling van de betaling kan u terecht bij lore.soleme@vluhr.be.

Inschrijving

Inschrijven (en kostenloos annuleren) kon tot 15 mei om 12u en dit is momenteel dus niet meer mogelijk. Indien u nog vragen of opmerkingen heeft inzake uw inschrijving, neem dan contact op met info@lno2.be.

Keynote

'Het Brusselse hoger onderwijs als laboratorium voor Vlaanderen. Slaagkansen verhogen van meertalige studenten'

door An De Moor

De Brusselse hogescholen Erasmushogeschool Brussel en Odisee trekken een zeer diverse studentenpopulatie aan met een groot aantal meertalige studenten. Er is een enorme diversiteit op het vlak van vertrouwdheid met ‘hogeschooltaal’ en zelfs met algemene (basis)kennis van het Nederlands. De beide instellingen werken al een aantal jaar nauw samen voor een aanpak op maat van onze docenten, studenten en werkplekken. 

In deze lezing gaan we in op de uitgerolde initiatieven om de taalvaardigheid en dus de slaagkansen van onze studenten te verhogen. 

Presentaties

De slides en posters van zowel de keynote als de parallelsessies werden gedeeld op de publieke SharePoint van LNO²:

 Bekijk de presentaties hier 

Parallelsessie 1 (11u15 - 12u15)

1A - Lezing: 'Bevragingen diversiteit en inclusie als opstap naar ondersteuning'

door Evelyn Morreel en Els Van de Walle (Odisee)

Wat zijn relevante stappen om onze onderwijsomgeving inclusiever te maken, en wat kan de rol van de onderwijsondersteuner daarbij zijn? In deze sessie krijg je een zicht op de resultaten van twee instellingsbrede bevragingen die Odisee heeft uitgevoerd over inclusie en diversiteit. Ze tonen dat er binnen Odisee een goed fundament is op het vlak van inclusie, maar dat we nog stappen vooruit kunnen zetten, bijvoorbeeld door handelingsverlegenheid nog sterker te verminderen, en door diversiteit nog sterker te benutten als bron voor leren. We bespreken de perspectieven van docenten en van studenten met verschillende diversiteitskenmerken, en laten zien welke initiatieven Odisee al heeft genomen o.b.v. de resultaten, met de focus op teambegeleiding en professionalisering van docenten rond diversiteitsresponsief lesgeven. We nodigen je uit om samen met ons te reflecteren over de plaats en vorm van verdere professionaliseringsinitiatieven en onderwijsondersteuning als deel van een ruimer diversiteitsbeleid.

---

1B - Lezing: 'Een aanpak op maat voor meertalige studenten'

door An De Moor en Riet Vanhoutte (Odisee) & Sarah Van Bulck en Dorien Sauwens (Erasmushogeschool Brussel)

De Brusselse hogescholen Erasmushogeschool Brussel en Odisee trekken een zeer diverse studentenpopulatie aan met een groot aantal meertalige studenten. Er is een enorme diversiteit op het vlak van vertrouwdheid met ‘hogeschooltaal’ en zelfs met algemene (basis)kennis van het Nederlands. Onze beide instellingen werken al een aantal jaar nauw samen voor een aanpak op maat van onze docenten, studenten en werkplekken. 

In deze lezing gaan we in op de uitgerolde initiatieven om de taalvaardigheid en dus de slaagkansen van onze studenten te verhogen. In aparte hoeken kan je verder uitwisselen en vragen stellen over bepaalde thema’s.

---

1C - Lezing: 'Digitale inclusie in onderwijs'

door Griet Bogaert (Howest)

In deze inspiratiesessie bepalen we eerst verschillende behoeften binnen de inclusieve klasgroep. Daarna bekijken we hoe technologie tegemoet kan komen aan enkele van die specifieke behoeften. Tenslotte 'reframen' we de definitie van inclusie: we maken van diversiteit een bron van meerwaarde - eerder dan een belemmering in onze lespraktijk.

Je krijgt heel wat concrete tips om meteen zélf aan de slag te gaan. Je kunt meteen ook je studenten praktische hulplijnen reiken om toegankelijkheid te verhogen en universeel te ontwerpen d.m.v. technologie.

---

1D - Lezing: 'Het potentieel van Service-learning m.b.t. diversiteit en inclusie in het hoger onderwijs, de faciliterende rol van de onderwijsondersteuner'

door Kathia Reynders (KU Leuven)

We reiken eerst een aantal kaders aan die het belang van solidariteit als voorwaarde voor diversiteit en inclusie binnen een Service-learning ervaring duiden. Vervolgens tonen we aan dat reflectie een belangrijke sleutel is om effectief tot het gewenste resultaat te komen. Tenslotte gaan we samen in gesprek hoe jij als onderwijsondersteuner het onderwijs- en leerproces bij docent en student kan faciliteren en versterken.

---

1E - Workshop: 'Co-creatief onderwijs als opstap naar meer diversiteit en inclusie' [VOLZET]

door Lien Mostmans en Brecht Van der Schueren (VUB)

Co-creatie is een relatief nieuwe pedagogische benadering in het hoger onderwijs. Door studenten en maatschappelijke partners inspraak en verantwoordelijkheid te geven in leeromgevingen kunnen meer diverse stemmen, perspectieven en kennisvormen gemobiliseerd worden. Maar co-creatief onderwijs brengt ook uitdagingen met zich mee: hoe organiseer je de samenwerking op een echt inclusieve wijze? Hoe houd je overzicht en vermijd je onnodige risico’s, verwarring en onzekerheid? In deze workshop zullen we aan de hand van interactieve en creatieve werkvormen samen (1) verschillende co-creatie modellen verkennen (2) een aantal concrete leertrajecten uitwerken met specifieke aandacht voor diversiteit en inclusiviteit en (3) praktische aandachtspunten formuleren om tot succesvolle co-creatieve onderwijspraktijken te komen.

---

1F - Workshop: 'Samenwerking als strategie voor een inclusieve leeromgeving' [VOLZET]

door Liesbeth Huybens en Elhasbia Zayou (Thomas More)

In deze workshop introduceren we onze manier van werken en samenwerken binnen de verschillende diensten en opleidingen aan de hand van het ondersteuningscontinuüm. Dit model toont hoe we het leer- en leefproces op de hogeschool voor elke student maximaliseren. We werken met enkele stellingen, wisselen good practices uit en gaan aan de slag met concrete cases om de perspectieven van de deelnemers te verbreden en te bekijken waar zij als onderwijsondersteuner meer kunnen betekenen om inclusie binnen de opleidingen waar te maken. 

---

1G - Show and tell [VOLZET]

» 'Diversiteitssensitieve lesgeversteams: van best practices naar best practioners'

door Katrien De Bruyn en Mit Leuridan (UGent)

Hoe kan je als lesgever inzetten op diversiteit en inclusie in je lespraktijk? Hoe grijpen onderwijsondersteuners die vraag naar praktische voorbeelden en concrete tools aan om tegelijkertijd in te zetten op een reflectieve houding en een versterking van diversiteitsbewustzijn? In deze sessie vertellen we hoe diversiteit en inclusie verankerd zijn in het onderwijsondersteuningsaanbod van de UGent.  

» 'Stap voor stap: Van algemene analyse tot implementatie in de concrete lespraktijk via een project didactisch-agogische professionalisering'

door Liesbeth Lenie (UCLL) 

Ben je nieuwsgierig naar hoe via een analysemodel stap voor stap te werken aan diversiteit en inclusie in je organisatie en vervolgens ook te vernemen hoe via een aantal projecten op mesoniveau ook het microniveau (lespraktijk) beïnvloed wordt via de proeftuin 'didactisch-agogische professionalisering Inclusief Hoger Onderwijs'?   Dan is deze sessie iets voor jou!  We nemen je mee in ons verhaal en staan vervolgens open voor vragen.

---

1H - Show and tell

» 'Zij-instromers en hun specifieke evaluatie-omgeving. Een concrete leidraad voor lectoren, opleidingsverantwoordelijken en leerloopbaanbegeleiders'

door Martine Carmans en Katrin Ceulemans (UCLL)

Op de show and tell zullen we onze werkwijze toelichten en een versie van onze leidraad delen. Het onderzoek richt zich op de vraag ‘Hoe kunnen we de evaluatiepraktijken aanpassen/inrichten voor zij-instromers zodat ze optimaal het betekenisvol leren ondersteunen?

We stellen een diagnose-en reflectie-instrument voor dat zowel sterktes als hiaten zichtbaar maakt in functie van een zinvolle evaluatie-omgeving. M.b.v.  dit instrument stellen zowel individuele lectoren als opleidingsverantwoordelijken vast of hun evaluatieprogramma al dan niet in balans is.  We formuleren adviezen m.b.t. een plan van aanpak, rekening houdend met de verschillende beginsituaties van de opleidingen en suggesties voor de uitbouw van een leerloopbaantraject met aanduiding van belangrijke ‘ijkingspunten’ voor een evaluatie in balans.

» 'Op weg naar een gendervriendelijke hogeschool'

door Nele Pierlet, Eva Vandemeulebroucke en Lieselot Buyle (Arteveldehogeschool)

Deze show and tell toont de weg die wij aan het afleggen zijn naar een gendervriendelijke hogeschool. Een pad met boeiende discussies en gesprekken, mooie verhalen en blijvende uitdagingen. Zo kwamen we aan Arteveldehogeschool tot richtlijnen rond 5 speerpunten: Geef discriminatie geen kans, creëer een veilige haven, respecteer ieders genderidentiteit en -expressie, pas de hogeschool aan en waarborg de privacy.

We delen graag onze werking en tonen een aantal concrete acties die op het vlak van  onderwijsondersteuning reeds verwezenlijkt zijn, zoals professionalisering van docenten rond gender en richtlijnen rond genderneutraal schrijven.

---

1I - Versterk mijn project

» 'Diversiteit in het vaardighedenonderwijs'

door David Kums en Elien Craenhals (UAntwerpen)

Hoe reageer je wanneer een student een opdracht niet wenst uit te voeren omwille van diversiteitskenmerken? Wat als je merkt dat schroom overheerst in een studentengroep waardoor het inoefenen van competenties bemoeilijkt wordt? De faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen ging het gesprek aan met studenten en docenten in het vaardighedenonderwijs. Samen gingen we op zoek naar antwoorden op veelvoorkomende vragen en ontdekten we een aantal algemene, onderliggende elementen. In de toekomst zullen we inzetten op communicatie over deze basisprincipes zodat inclusief lesgeven onderdeel wordt van ons DNA. We leggen de werkwijze van ons onderzoeksproject, de vragen die we kregen vanuit de opleidingen en onze algemene bevindingen aan jullie voor en gaan hierover graag in dialoog.

» 'Inclusieve examenmaatregelen'

door Johanna Jacobs (VUB)

Aangezien we leven in een maatschappij waarin diversiteit meer de norm is, en geen uitzondering, beslist de Vrije Universiteit Brussel om verdere stappen te zetten in de weg naar een volledig inclusieve onderwijsinstelling. We nemen je mee in het proces dat werd afgelegd om in academiejaar 2023-2024 te werken met enkele inclusieve examenmaatregelen. Daarnaast worden we graag door jou geïnspireerd rond de praktische uitvoering van inclusieve examenmaatregelen, en dagen we jou uit om mee na te denken over toekomstige stappen. 

 

Parallelsessie 2 (13u30 - 14u30)

2A - Lezing: 'Participatie van studenten met een migratieachtergrond voor een inclusieve leeromgeving in het hoger onderwijs (Raad van Inspiratie)'

door Rabia Sika en Els Vanobberghen (VIVES) & Els Teijsen (UCLL)

De Raad van Inspiratie bestaat uit een enthousiaste groep (oud) studenten van VIVES of UCLL die diversiteit belangrijk vinden. Ze bieden met de Raad een veilige ruimte aan om ervaringen en standpunten uit te wisselen, de sociale samenhang op school te vergroten en van de hogeschool een plaats te maken waar iedereen zich goed kan voelen. Het blijft niet alleen bij praten. Ze ondernemen ook concrete acties, binnen en buiten de campus.

---

2B - Lezing: 'Flextrajecten met een ruggengraat: de evolutie van een single case naar een breed gedragen lesontwerp'

door Danny Schepens en Sofie Bruneel (HOGENT)

De hyperflexibele leeromgeving die Danny Schepens voor zijn vak in de opleiding bedrijfsmanagement ontwierp, diende om zijn heterogeen publiek autonomie en tegelijk ondersteuning op maat te bieden. Het ontwerpdesign inspireerde bottom-up de afstudeerrichting milieu- en duurzaamheidsmanagement waardoor ze evolueerde van een single case naar de ruggengraat van de micro degrees ‘duurzaamheid’ en ‘duurzaamheidscoach’. Onlangs ging ook de afstudeerrichting rechtspraktijk met het ontwerpdesign aan de slag.  

In deze lezing geeft Danny inzicht welke meerwaarde deze inclusieve onderwijspraktijk heeft voor lesgevers en studenten, hoe collega’s hiervoor warm gemaakt kunnen worden en met welke randvoorwaarden (inzake intrinsieke motivatie, professionalisering, opdrachtpercentages) lesgevers en coördinatoren met soortgelijke plannen dienen rekening te houden.

---

2C - Lezing: 'Professionalisering van diverse doelgroepen voor de ondersteuning van opleidingsteams bij het in kaart brengen van relevante studentenkenmerken en de implementatie ervan'

door Karen Mafrans (Odisee)

Het in kaart brengen van relevante studentenkenmerken en het specifiek daarop inspelen met een aanbod van leerwegen in opleidingsprogramma’s en differentiëren in opleidingsonderdelen is een pittige uitdaging.

Tijdens deze sessie belichten we de wijze waarop we verschillende opleidingen daarbij ondersteunen en welke professionalisering we daarrond aanbieden. We staan met name stil bij voorbeelden van persona-oefeningen en tonen hoe onderwijsondersteuning telkens vertrekt vanuit de concrete context en leernoden van de opleiding. We laten jou ook zelf een stukje van de persona-oefening ervaren.

---

2D - Lezing: 'Hoe teamteaching studenten opleidt tot meteen inzetbare afgestudeerden op de arbeidsmarkt'

door Ilse Mestdagh en Nico Van den Abeele (Howest)

Wil je weten hoe je jouw teamleden enthousiast meekrijgt om samen te werken in een onderwijsdynamiek waardoor je studenten alleen maar sterker op de markt staan? In deze sessie krijg je verschillende modellen van teamteaching te zien met voorbeelden die je ook kan omzetten naar je eigen vakgebied. Docenten gaan aan de slag met tools en methodieken die ze studenten leren gebruiken om hun eindcompetenties te bereiken. Studenten krijgen zo de kans om te oefenen in real-lifesituaties, waarbij docenten hun specialismen inzetten en voortdurend delen. De studenten zijn hierdoor meer gemotiveerd, omdat lessen en opdrachten voor hen zinvoller worden en de realiteit van de afgestudeerde sterk benaderen.

---

2E - Workshop: 'Toolkit diversiteit in het curriculum'

door Linde Moriau, Mouna Achhab, Julie Bertone en Cheyma Al Mehraj (VUB)

Hoewel de nood aan inclusieve onderwijspraktijken de voorbije jaren toenam, is het voor veel docenten een grote uitdaging om niet-westerse perspectieven en diversiteitsgerelateerde thematieken in het curriculum op te nemen. Deze toolkit wil daar verandering in brengen. Tijdens de workshop gaan we samen aan de slag met het ontwikkelde materiaal (work in progress) en horen we graag jullie feedback.

---

2F - Workshop: 'Onderwijsontwikkeling voor het opleiden van sociale, betrokken en proactieve professionals. Van visie naar actie' [GEANNULEERD]

door Marloes Menten en Bas Giesbers (Maastricht University)

Tijdens deze sessie gaan we in op u hoe u uw onderwijsvisie kunt omzetten in concrete bottom-up implementatietrajecten. U ontdekt best practices en lessen uit onze eigen context binnen de School of Business and Economics (Universiteit van Maastricht) waarbij we o.a. werkten aan hoe we mondiaal burgerschap meer expliciet konden integreren in curricula en vakken. Na afloop van deze workshop heeft u een concreet idee voor het opstellen van een ondersteunings-/implementatietraject gebaseerd op uw eigen onderwijsvisie. Bovendien krijgt u inzicht in het global citizenship kader dat wij hanteren bij de Universiteit van Maastricht.

---

2G - Workshop: 'Naar een meer diversiteits-responsieve aanpak via een diversiteitsscan' [VOLZET]

door Carla Van Oost (VIVES)

De hogeschool VIVES bouwt aan diversiteits-responsieve leeromgevingen. Dergelijke leeromgeving maken kwaliteitsvol onderwijs mogelijk voor alle studenten, ongeacht beperking, etniciteit, sociale afkomst, taal, gender, enzoverder. Om onderwijsmedewerkers te ondersteunen bij deze ambities werd onder andere een diversiteitsscan met bijhorend inspirerend materiaal ontwikkeld. Via dit instrument worden onderwijsmedewerkers ondersteund om kritisch te reflecteren over hun eigen onderwijspraktijk en over de zichtbare en onzichtbare drempels die daaruit kunnen voortvloeien. Doorheen deze workshop verduidelijken we hoe we in de hogeschool VIVES met deze diversiteitsscan aan de slag gaan en kunnen deelnemers die van nabij ervaren.  

---

2H - Versterk mijn project [VOLZET]

» De rol van een onderwijsondersteuner bij de ontwikkeling van een visie op talentontplooiing en implementatie van talentgericht begeleiden

door Miete Martens en Annick Hayen (UHasselt)

De aandacht voor talentgericht begeleiden neemt sterk toe, zowel in onderwijs als in de bedrijfswereld. Vanuit een growth mindset willen we studenten leren omgaan met uitdagingen die ze tegenkomen in hun opleiding, omdat ze geleerd hebben om verschillende talenten te ontdekken en deze blijvend te ontwikkelen. Talentgerichte begeleiding is een uitdaging voor zowel student als docent. Over de mogelijkheden, aanpak, valkuilen willen we graag van gedachte wisselen met de deelnemers.

» Mentoring: op zoek naar een inclusief communicatieplan

door Lauren Eeckhout (UGent)

Studenten die nieuw zijn aan de faculteit, kunnen zich inschrijven als mentee en krijgen op deze manier laagdrempelige wegwijs-begeleiding van ervaren medestudenten. De stroom aan informatie bij de start is voor veel studenten overweldigend, de vraag is dan ook hoe we studenten op korte tijd kunnen bereiken en enthousiasmeren opdat ze zich inschrijven. Specifiek willen we stilstaan bij het bereiken van studenten met diversiteitskenmerken en hoe we onze communicatie over het mentoring-programma zo inclusief mogelijk kunnen maken.

» Impliciete vooroordelen in de onderwijspraktijk: onze ervaringen hoe hiermee om te gaan

door Jill Vandevenne en Edith Piqueray (UAntwerpen)

Impliciete vooroordelen kunnen een grote impact hebben op het studietraject van studenten. Via een sensibiliserende en praktijkgerichte workshop willen we onderwijzend personeel hier bewuster mee laten omgaan. Tijdens deze sessie gaan we in op de inhoud van de workshop, hoe deze workshop tot stand is gekomen alsook onze ervaringen dusver. We nodigen jullie graag uit om samen na te denken over mogelijke groeikansen en om eigen good practices te delen.

---

2I - Show and tell

» Toolkit voor docenten om diversiteits-competenties te stimuleren via Service-learning

door Sara Vantournhout en Laure Van Hoecke (KU Leuven)

Hoe kan Service-learning als ervaringsgerichte onderwijsvorm ingezet worden als katalysator voor diversiteitsbewuste samenwerkingen tussen docenten, studenten en middenveldorganisaties? Welke methoden en communicatietools kunnen we inzetten opdat studenten (maar ook docenten!) meer bewustzijn en begrip ontwikkelen ten aanzien van mensen en groepen in maatschappelijk kwetsbare situaties? Om een antwoord te bieden op deze vragen ontwikkelde het team van Service-learning aan de KU Leuven een intensief onderwijsondersteuningstraject met bijhorende toolkit.

»  Een digitaal professionaliseringsaanbod, op maat van de docent

door Mara Zutterman (Erasmushogeschool Brussel)

In deze show and tell bespreken we het verbeteringsproces van ‘canvas voor docenten’, ons digitaal ondersteuningsaanbod voor docenten. Door te investeren in toegankelijk en gevarieerd digitaal materiaal, in combinatie met een navigatietool, stemmen we ons professionaliseringsaanbod meer af op de individuele docent en zetten we in op e-inclusie. We lichten toe wat werkt, wat niet, en voor welke uitdagingen we nog staan.  

 

Parallelsessie 3 (15u00 - 16u00)

3A - Lezing: 'Hoe maak je als docent je lessen meer inclusief? Aanbevelingen uit onderzoek in vier verschillende opleidingen'

door Bart Duriez (Karel de Grote Hogeschool)

Recent werden aan KdG een aantal studies uitgevoerd die als doel hadden meer zicht te krijgen op hoe docenten een klascontext kunnen creëren die ook op maat is van studenten met een migratieachtergrond. Wat deden de betrokken docenten daartoe precies? En wat was het effect van hun acties? Wat bevelen we docenten die hun lessen meer inclusief willen maken aan op basis van onze bevindingen?

---

3B - Lezing: 'Excellentie aan Hogeschool PXL'

door Marie Haeck en Frauke van der Rijt (PXL)

Het “PXL Honours programma” is gestart als onderwijsinnovatiepilot in zes verschillende opleidingen, met als doel om studenten die op zoek zijn naar extra uitdaging maximale ontwikkelingskansen te bieden. Op dit moment wordt er in elke bacheloropleiding nagedacht over de verankering van een excellentieprogramma in het curriculum. In deze workshop gaan we dieper in op de kaders en principes die we hanteren om de excellentieprogramma's vorm te geven en de rol van de onderwijsondersteuners hierbij.

---

3C - Lezing: 'De leerlijn leer-kracht: inclusief begeleiden in het curriculum'

door Annekatrien Depoorter, Olaf Spittaels en Veerle Vanoverberghe (Arteveldehogeschool)

Er zijn een aantal vaardigheden die hefboom zijn voor studiesucces in het hoger onderwijs: taalcompetenties, leercompetenties, loopbaancompetenties, reflectie en zelfsturing. Arteveldehogeschool voorziet ruimte in de curricula om hier aan te werken. Onze opleidingen voorzien een opleidingsonderdeel (of leerlijn) waarin de hefboomcompetenties centraal staan. Dat is zo vastgelegd in de criteria van ons kwaliteitskader onderwijs. Op deze manier werken we inclusief: we bereiken zoveel mogelijk studenten op een laagdrempelige manier. 

Curriculumontwikkelaars en onderwijsondersteuners vertrekken van een evidence based model voor het ontwerpen van zo’n opleidingsonderdeel en integreren daarbij opleidingsspecifieke accenten.

In deze sessie stellen we de leerlijn van de opleiding leraar kleuteronderwijs voor. We schetsen de leerlijn, geven aan hoe het uitwerken van de leerlijn onze onderwijsvisie realiseert en wijzen op kansen zijn om ook rond andere thema's inclusief te gaan werken.  

---

3D - Lezing/Workshop: 'Inclusief begeleiden naar de werkplek (/stage)'

door Lies De Kock en Diane Maes (Thomas More)

Hogeschool Thomas More ontwikkelde samen met Emino vzw de inspiratiebundel en bijhorende toolkit: Inclusief Werkplekleren. Samen verkennen we de visie van waaruit dit alles tot stand kwam. Verder krijg je een inkijk in het ontwikkelde materiaal en kan je op basis van casussen zelf aan de slag gaan met de toolkit. Achteraf gaan we in gesprek en vernemen we graag welke tips en adviezen je zelf meeneemt en welke je voor ons hebt.

---

3E - Workshop: 'Awareness Raising Tool'

door Kathia Reynders, Bie Nielandt en Marijn Straetemans (UHasselt)

Na een korte inleiding op het Erasmus+ project e-Inclusion, building capacity for inclusive education in digital environments (https://einclusion.net/), gaan we aan de slag met één van de vier eindproducten die ontwikkeld werden, met name de Awareness Raising Tool (ART). In de workshop ervaar je aan de hand van gerichte vragen en reflectie hoe diverse posities en perspectieven zich manifesteren in de (digitale) klascontext. Je krijgt inzicht in hoe jij de tool kunt gebruiken om docenten te ondersteunen in het begrijpen van subtiele en onbedoelde uitsluitingsmechanismen die studenten ervaren en hoe hier mee om te gaan. Je krijgt concrete handvaten om docenten competent te maken in het omgaan met spanningen en zogenaamde 'hot moments' die samenhangen met conflictuerende waarden en perspectieven.

---

3F - Workshop: 'Duurzaam laveren tussen LLL-sensitiviteit en een universeel inclusief beleid: de studieloopbaan van levenslang lerenden in kaart'

door Elisabeth Adriaens en Cloë Vander Stuyft (Odisee)

Wat zijn de grootste drempels die levenslang lerenden (o.a. werkstudenten) ervaren tijdens hun studieloopbaan? Welke hefbomen kan de instelling- of opleiding installeren om deze studenten te ondersteunen? Tijdens deze workshop exploreren we de verschillende fases van de studieloopbaan van levenslang lerenden. We formuleren samen drempels en hefbomen die aansluiten bij de diversiteit van deze studentengroep en de specifieke onderwijsaanpak (werk-, afstand-, avond- of andere trajecten). We ronden de workshop af met enkele richtinggevende principes bij verdere prioritering door & voor onderwijsondersteuners.

---

3G - Workshop: 'Succesvol van start: online adaptieve leerpaden voor eerstejaarsstudenten'

door Elke Van der Stappen, Elke Van Ael en Hanne Tollenaere (KU Leuven)

De KU Leuven heeft innovatieve manieren ontwikkeld om nieuwe eerstejaarsstudenten te ondersteunen en te zorgen voor een betere start van hun academische loopbaan. Dit gebeurt onder andere door het gebruik van adaptieve online leertrajecten die gepersonaliseerde voorbereiding en remediëring bieden. In deze workshop nemen we je mee  in onze aanpak en ervaringen, maar dagen we je ook uit om je eigen ideeën en ervaringen te delen over gepersonaliseerd onderwijs.

---

3H - Show and tell

» Kader omgaan met Diversiteitsvragen Studenten

door Saana Haddouchi en Marleen Eyckmans (UAntwerpen)

Een student weigert de opdracht om een lopende band systeem te ontwerpen voor een slachthuis uit te voeren omwille van een veganistische levensstijl. Ik twijfel als docent of ik het n-woord mag gebruiken in een les geschiedenis. Een student kinesitherapie wilt niet oefenen op studenten van het andere geslacht. Docenten en personeelsleden in het hoger onderwijs worden geconfronteerd met niet zo eenduidige diversiteitsvragen van studenten. Hoe ga je daarmee om? We pitchen het kader diversiteitsvragen, ontworpen door de Universiteit van Antwerpen, dat probeert te komen tot een duidelijk stappenplan om gemotiveerde inclusieve antwoorden te bekomen op diversiteitsvragen.

» Microcredentials: Lessons learned

door Emma Degroote, Marlou Kummu en Anjejoline Stevens (Odisee)

Wil je aan de slag gaan met microcredentials om levenslang leren voor iedereen mogelijk te maken, maar weet je niet goed waar te beginnen? Of ben je er al mee aan de slag maar stuit je op enkele barrières? We delen graag onze kennis en ervaringen rond de organisatie van microcredentials in het kader van het Voorsprongfondsproject Microcredentials & stackable credits van de Associatie KU Leuven.

---

3I - Poster

» Lerend Netwerk Duurzaamheid en Diversiteit

door Emilie Vercruyssen en Elise Drijbooms (UAntwerpen)

Vanuit de ambitie om een duurzame en inclusieve omgeving voor studenten en personeel te creëren, richtte de Faculteit Rechten van de Universiteit Antwerpen een Lerend Netwerk Duurzaamheid & Diversiteit (LNDD) op. Deze laagdrempelige samenwerkingsvorm brengt mensen samen om te brainstormen en communiceren over duurzaamheid & diversiteit, maar ook concrete acties te organiseren en standpunten in te nemen. In deze sessie stellen we de werking van het LNDD voor, en lichten we de rol van de onderwijsondersteuner en de impact op de onderwijspraktijk binnen de faculteit toe.

» Van inclusief beleid naar inclusieve praktijk?

door Marijn Straetemans en Riet Vanhees (UHasselt)

Binnen de UHasselt zit divers & inclusief verwerven in het nieuw onderwijsbeleidsplan (2022-2029). Om deze doelstellingen te realiseren willen we toegankelijke, laagdrempelige informatie aanbieden; een draagvlak creëren door inclusieve, interne communicatie en alle opleidingen bewust maken van hun accountability. Uit onderzoek en ervaring blijkt dat we waakzaam moeten zijn voor onwetendheid en weerstand.

Onderwijsverandering gebeurt immers niet zomaar, het gaat hier over een beladen thema en een universiteit is en blijft een atypische organisatie. We willen daarom graag - via onze poster - samen kunnen nadenken over o.a.: hoe laten we een centraal beleid landen, hoe gaan we om met weerstand, hoe vertalen we principes van veranderingsmanagement naar de academische cultuur (bv: via deep democracy, co-creatie,...)